Kapadokya Gezi Rehberi

1. Göreme

Güllüdere Vadisi; Çavuşin ve Göreme arasında kalan yerde bir çok kilise, manastır ve yaşam alanı kalıntılarının var. Peribacası oluşumlarının en iyi izlenebileceği trekking rotası 4 km ununluğunda. Yürüyüş sırasında iki kola ayrılan vadide, tarih boyunca birbirinden farklı dönemde inşa edilmiş çok sayıda kilise ve manastır görebiliyorsunuz.

Vadinin birinci kolunda İnzivaya çekilen keşiş hücreleri, bulunurken, ikinci kolunda ise Üç Haçlı Kilise ile Ayvalı Kilise yer alıyor. Bir zamanlar üzüm bağlarının yoğun olarak yer aldığı, zengin bitki florasına sahip Güllüdere Vadisi’nde badem ve kayısı ağaçlarının arasında yürüyüş yaparken, güvercinlikler de manzarayı süslüyor.

Zemi Vadisi; Ürgüp-Nevşehir Yolu üzerinde, Uçhisar’ın doğusunda kuzey-güney doğrultusunda, Göreme ile Açık Hava Müzesi arasında bulunuyor. Vadi başlangıcı ile Göreme arasındaki 5600 metrelik vadi, yürüyüş yapmaya elverişli. Sarnıç Kilisesi, Saklı Kilise, Görkündere Kilisesi ve El Nazar Kilisesi de vadi içinde yer alıyor.

Dar bir vadi yapısına sahip olan Zemi’de armut, dut, erik, kayısı, fındık gibi meyvelerin ağaçlarının arasındaki yürüyüşe başlamak için iki nokta bulunuyor. Birincisi, Ürgüp-Nevşehir yolundan Göreme Açık Hava Müzesine doğru yumuşak bir eğimle aşağı inileceği için daha kolay olan bir rota; ikincisi ise, Ürgüp-Nevşehir yolu üzerinde inilerek yine eğim aşağıya doğru yapılan ve Göreme’de sona eren yürüyüş.

Aşk Vadisi; Bağlıdere Vadisi adıyla da bilinen Aşk Vadisi, Göreme-Uçhisar yolu üzerindeki Örencik’ten başlayıp, Göreme-Avanos yolunda sona eren 4900 metre uzunluğunda şahane bir vadi. Sıcak hava balon turları hava koşulları iyiyse bu vadiye yukarıdan bakmanıza fırsat sağlıyorlar. Vadi yürüyüş için de oldukça uygun. Selvi ağacına benzeyen, düz ve yüksek peribacası oluşumlarının bulunduğu vadinin bir de efsanesi var:

Birbirine düşman iki ailenin birbirine âşık olan kızı ve delikanlısının bir çocukları olur ancak kızın ailesi damadı öldürür. Bunun üzerine intihar eden kızın ardından, çiftin birlikte olmasını istemeyenler tanrı tarafından cezalandırılır ve vadi taş yağmuruna tutulur. Rivayet o ki, o gün bu gündür, ölen âşıkların ruhları vadide kayıp çocuklarını arar durur…

Sunset Point; Göreme gün batımını izlemek için Kapadokya’nın en özel bölgelerinden biri. Kızıla dönen gökyüzünde uzaklarda peribacalarının silüetleri enfes görünüyor.

El Nazar Kilisesi; Göreme Açık Hava Müzesi yolunun sağındaki vadide, yoldan yaklaşık 1 kilometre uzaklıkta yer alan El Nazar Kilisesi, aynı adı taşıyan vadisinde yer alıyor. T planlı, haç kolları beşik tonozlu olan ve bir peribacası içerisine oyulmuş yapının doğu kolunda mezarlar bulunuyor. Ana apsis haç kollarının birleştiği merkez mekâna açılıyor. Kronolojik olarak birbirini takip eden sahneler iki sanatçı tarafından arkaik stilde boyanmış. İsa’nın çocukluğu, gençliği ve mucizelerinin resmedildiği El Nazar Kilisesi 10’uncu yüzyılda yapılmış.

2. Uçhisar

Kapadokya’nın en yüksek noktasına kurulmuş Uçhisar Nevşehir merkezden 5 km uzaklıkta. Panoramik manzarasıyla Kapadokya coğrafyasını en güzel göreceğiniz en yüksek nokta. Uçhisar, Kapadokya bölgesinin en lüks cave hotellerinden bazılarına da ev sahipliği yapıyor.

Uçhisar Kalesi

Kapadokya’yı 360 derece görebileceğiniz Uçhisar Kalesi’nin zirvesinden Kızılçukur,Ortahisar, Ürgüp, İbrahimpaşa, Mustafapaşa ve Gömede Vadileri ile Göreme, Avanos, Çavuşin, Nevşehir, Çat ve Erciyes’e kadar hemen her yer görülüyor. Yüksekliği 100 metreyi bulan Uçhisar Kalesi’nde çok sayıda oda, ev, sığınak, depo, sarnıç, mahzen var. Bu bölmeler birbirine merdivenler, tüneller ve koridorlarla bağlanmış.

Güvercinlik Vadisi

Kapadokya’da, Uçhisar’dan Göreme’ye kadar uzayan 4100 metrelik bir trekking vadisi burası ve adını vadilerde oyulmuş güvercinlik denen yuvalardan alıyor. 19’uncu yüzyıla kadar bölge halkının en önemli uğraşlarından biri olan güvercinliklerde beslenen kuşlardan biriken gübreler toplanarak tarımda kullanılıyordu. Bu bölgelerde yaşayan Hristiyanlar güvercinlerin yumurtalarını toplayarak kiliselerin freskleri için kullandıkları alçıya katarlarlardı. Vadiye biri Uçhisar’dan, diğeri ise Uçhisar’ın güneyinden olmak üzere iki girişi bulunuyor.

Kocabağ Şarapçılık

Günümüzde, Uçhisar’daki kaya oyma mahzenin üst katını satış mağazası ve şarap tadım yerine dönüştüren Kocabağ, yerli ve yabancı turistlerin hem şarap tadımı hem de mahzenleri için ziyaret ettiği önemli bir merkez haline gelmiş. Fabrikada ise, Öküzgözü-Boğazkere, Kalecik Karası, Kocabağ ve Avanos isim ve çeşitleriyle kırmızı; Misli, Emir, Narince etiketiyle de beyaz şarap şişeleniyor.

3. Avanos

Nevşehir’in doğusunda, Kızılırmak’ın iki yakasına kurulu Avanos, çanakçılık, halıcılık gibi el sanatlarının ve şarapçılığın geliştiği, eşsiz peri bacaları, vadileri ve yeraltı şehirleri, kiliseleriyle Kapadokya bölgesinin en önemli turistik yerlerinden.

Paşabağ

Burası Kapadokya’da en sevdiğim ve listenizin başında olması gereken yerlerden Göreme-Avanos yolu üzerinde Zelve’ye çok yakın Paşabağ Rahipler Vadisi olarak bilinen yer, şapkalı ve sıralı tipte peribacalarının en ilginç örneklerinin görülebileceği bir yer. Bir zamanlar keşişlerin inziva yeriydi.

Devrent Vadisi

Hayal Vadisi veya Perili Vadi olarak da bilinen Devrent Vadisi, Avanos’ta yer alıyor. Göreme’ye 10 dakika uzaklıktaki vadideki peribacaları birçok hayvan ve insan şekline benzetilebilecek siluetler oluşturmuş. U şeklinde bir yapısı olan vadinin bir ucu Dervent iken diğer ucu da Kızılçukur’a uzanıyor. Ortada kalan bölüm ise Zelve ve Paşabağı olarak adlandırılıyor. Zelve Vadisi’nin aksine Devrent bölgesine yerleşim yeri kurulmamış. Kapadokya bölgesindeki vadilerden farklı olarak yürüyüş alanı sınırlı olan vadide daha ziyade binlerce farklı objeye benzetilebilecek peribacaları bulunuyor.

Çavuşin Köyü

Kapadokya’ya her gittiğimde muhakkak uğradığım br köy. Göreme-Avanos yolu üzerinde, Göreme’ye 2 km uzaklıkta yer alan Çavuşin, Kapadokya’nın en eski yerleşim yerlerinden biri. Hristiyan ilk dönemlerinde keşişlerin ve rahiplerin yaşadığı köyde görülmesi gereken en önemli yer 5’inci yüzyıl tarihli Vaftizci Yahya Kilisesi. Ayrıca Çavuşin’den başlayarak Kapadokya’nın derinlerine uzayan ve 12 kilisenin yer aldığı Kızılçukur ve Güllüdere Vadileri Avanos’a bağlı olan Çavuşin sınırından başlıyor.

Güray Museum

Dünyanın ilk ve tek yeraltı seramik müzesi olan Güray Museum, nesillerdir babadan oğula geçen bu geleneksel el sanatını çağdaş müzecilik anlayışı ile birleştiren bir yer. Dünyaca ünlü Türk seramik sanatçılarının modern ve geleneksel tarzdaki eserlerini de sergisine ilave etmiş. Üç bölümden oluşan müzede çok önemli uluslararası etkinlik, sergi ve konserler de düzenleniyor.

4. Ürgüp

Bizans Döneminde önemli bir dini merkez olan Ürgüp, bir piskoposluk merkezi, Selçuklular Döneminde Konya’ya ve Niğde’ye açılan önemli bir kale, Osmanlı döneminde ise Kadılık Merkezi olmuş. Çarşısı kalabalık, canlı ve keyifli. Şarabıyla da ünlü ayrıca. Temenni Tepesi’nde Osmanlı döneminden kalma iki önemli mezar bulunuyor.

Bunlar 13’üncü yüzyılda Ürgüp’te öldürüldüğü bilinen Selçuklu sultanlarından 4. Kılıçaslan ve 3. Alâeddin Keykubat adlarına sembolik olarak, yine Osmanlı döneminde yaptırılmış. Tepenin ortasında bulunan kümbet ise, daha önceleri Ürgüp Tahsinağa Halk Kütüphanesi olarak kullanılmış. Tepeden Ürgüp’ün tamamın ve Erciyes’i görebiliyorsunuz. Vaktiniz varsa çıkın.

150 yıllık tarihi bir konağın restore edilerek müzeye çevrilmesi ile hizmete açılan Kapadokya Sanat ve Tarih Müzesi, Türkiye’nin ilk özel bebek müzesi. Kapadokya’nın tarihi, kültürel ve mimari özelliklerini yansıtan ve Türkiye ile dünyadan toplanmış 200’den fazla bebeğin sergileniyor.

Üç Güzeller

Kapadokya’nın simgesi olan Üç Güzeller iki büyük, bir de küçük peribacasından oluşan bölgenin en meşhur peribacaları. Kapadokya turlarında mutlaka buraya uğranıyor. Kapadokya’da en çok fotoğrafı çekilen peribacaları bunlar.

Sobesos Ancient City

Ürgüp’e bağlı Şahinefendi Köyü’nün güneyinde yer alan Sobesos Antik Kenti, Anadolu’nun yerli halkı Luwi’lerden aldığı düşünülen şehir kazılarında mozaikle kaplı geniş bir toplantı salonu, hamam yapısı ve kompleksi ortaya çıkarılmış.

Turasan Şarap Evi

Turasan, Kapadokya’da 3 nesildir şarapçılıkla uğraşan, şarapçılık geleneğinin en iyi yaşatıldığı işletmelerden biri. Üzümlerini kendi bağlarında yetiştirerek kendi tesislerinde işleyen işletmenin Uçhisar’da bütün bir kaya bloğunun oyularak yapıldığı, üst katı tadım merkezi olmak üzere mahzeni bulunuyor. Turasan’ın beyaz ve kırmızı şarapları Anadolu’nun en kaliteli yerel şaraplık üzümleri olan Kalecikkarası, Öküzgözü, Boğazkere, Emir, Narince ve Dimrit’den yapılıyor.

5. Ortahisar

Kapadokya’nın bozulmamış yöresel köy yaşamını görebileceğiniz Ortahisar, köy merkezindeki yer alan kayalara oyulmuş evlerden oluşuyor. Ortahisar’da Tavşanlı, Harim, Sarıca, Cambazlı, Balkan Deresi Kiliseleri ile Hallaç Dere Manastırı’nı görün. Ayrıca Kapadokya geleneksel yaşantısını gözler önüne seren bölgenin ilk ve tek Etnografya Müzesi’ne de uğrayın. Ortahisar, Ürgüp-Nevşehir yoluna 1 km’de yer alıyor.

Ortahisar Kalesi; Bizans döneminde yapıldığı düşünülen kale, tarihte hem barınma hem de stratejik amaçla yapılmış. İçerisinde birbiriyle bağlantı koridor, oda ve tüneller bulunuyor. Tırmanılarak zirvesine ulaşılabilen Ortahisar Kalesi’nin tepesi ilginç bir seyir alanı ve resim çekme noktası.

6. Zelve

Zelve, sivri uçlu ve geniş gövdeli peribacalarının en yoğun olduğu bölge olarak Kapadokya dokusunun en iyi gözler önünde olduğu bir bölge. Avanos’a 5 km, Paşabağı’na ise sadece 1 km uzaklıkta yer alan Zelve, Aktepe’nin dik ve kuzey yamaçlarında kurulmuş, üç vadiden oluşuyor. 9’uncu ve 13’üncü yüzyılda bölgenin önemli yerleşim ve dini merkezlerinden olan Zelve, aynı zamanda eğitim verilen manastırların da bulunduğu bir yöre.

Vadideki en önemli yapılar ikonoklastik dönem öncesinde yapılmış olan Balıklı, Üzümlüve Geyikli kiliseleri. Aziz Simon adına yapılmış bir şapelin yanı sıra, birçok kaya oyuğu, manastır, kilise, yerleşim yerlerinin yanı sıra tünel ve değirmen gibi yapılar da bulunuyor. Zelve Köy halkı ise Hristiyanların oyduğu mağaraların ağızlarını taşlarla kapatarak güvercinliğe çevirmiş.

7. Mustafapaşa

Bu şirin kasaba da sıklıkla görülmeden gidilen yerlerden. Son yıllarda yükselişte olan ve Ürgüp İlçesine bağlı, Mustafapaşa, 1924’teki nüfus mübadelesine kadar Hristiyanların yoğun olarak yaşadığı bir bölgeydi. Mustafapaşa’da yerleşen Hristiyanlar, yöreye özgü kesme taş işçiliği ile pek çok ibadethane ve konak bırakarak buradan ayrılmışlar. Kasabada 30’a yakın kilise ve şapel var.

Antik dönemlerde ismi Sinasos olan Mustafapaşa’da Aziz George, Aziz Vasilios, Aziz Stefanos Kiliseleri, Konstantin ve Helena Kilisesi ile Aziz Basil Şapeli öne çıkıyor. Selçuklu ve Osmanlı dönemi yapı işçiliğinin özgün örneklerinden olan Merkez Cami ve Mehmet Şakir Paşa Medresesi görülmesi gereken yerlerden.

Gömeda Vadisi; Mustafapaşa Kasabasının batısında, Ürgüp-Mustafapaşa yolunda Üzengi Vadisi yakınlarında yer alıyor. Kapadokya’nın diğer vadilerine göre peribacası oluşumları nispeten daha az, ancak bitki örtüsü bakımından daha zengin olan vadi. Yamaçlarında kilise, manastır ve güvercinliklerden oluşan alanda kayalara oyulmuş Aziz Basil Kilisesi, Aziz Nicola Manastırı ile vadideki diğer kiliseler gezilebiliyor.

8. İbrahimpaşa

Nevşehir’in temellerini atan Osmanlı paşası Sadrazam Damat İbrahim Paşa’nın doğum yeri olan köy, Köprüleri, han ve hamamları, medreseler ve camileri ile adını yavaş yavaş duyurmaya başladı. Köydeki Damat İbrahim Paşa Külliyesi. gezilmesi gereken yerlerden. Kurşunlu Cami ise yüksek ve kalın bir duvar ile çevrili bir avlu içinde yer alıyor.

9. Ihlara Vadisi

Ihlara Vadisi, Melendiz Çayının oluşturduğu 14 km uzunluğunda ve 100-200 metre derinlikteki kanyonuyla bölgenin en değerli yerlerinden biri. Vadi, Aksaray’ın Güzelyurt İlçesi, Ihlara Kasabası’nda ve Hasan Dağı’nın kuzeydoğusunda kalıyor. Vadide ilk yerleşimin 4. yüzyılda başlamış. Kayalara oyulmuş freskli kiliseleri, korunarak yeryüzünde eşine rastlanmayan bir tarih hazinesi olarak günümüze ulaşmış. Ihlara Vadisi, Aksaray’a 40, Güzelyurt’a ise 7 kilometre mesafedeki yer alıyor.

10. Yeraltı Şehirleri

Yamaçlara, veya peribacalarının içlerinin oyulmasıyla hazırlanmış odalar, yüzlerce yıldır insanlara ev sahipliği yapıyor. Yörenin volkanik yapısından dolayı kolayca oyulabilen ve şekil verilen taş kayalıkların oyulmasıyla oluşturulmuş odalar, misafirlerine nefis konaklama deneyimi sunuyor. Kapadokya’da en büyükleri olan, Kaymaklı ve Derinkuyu haricinde kayalara oyularak yapılmış Özkonak,Özlüce, Tatlarin gibi yeraltı şehri bulunuyor.

Kaymaklı Yeraltı Şehri; Nevşehir’e 20 km mesafedeki Kaymaklı Kasabası’nda yer alan 8 katlı, 5000 kişi kapasiteli, yerin 20 metre altı olan 4 katının ziyarete açık olduğu bir şehir. MÖ. 3000 yılına kadar giden tarihiyle Hititlerin inşa ettiği bilinen kent, Roma ve Bizans dönemlerinde oyma işlemi devam ettirilerek genişletilmiş.